GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM

GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG

GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG

TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG VIÊN LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

 

GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM

 

Chuyên ngành: Kinh tế chính trị Mã số : 60 31 01

 

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

 

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. TRẦN ĐÌNH THIÊN

 

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU …………………………………………………………………………………………………………………..

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG.

……………………………………………………………………………….
1.1. Lý luận chung về đói nghèo …………………………………………………………………
1.1.1. Quan niệm về vấn đề đói nghèo, ngưỡng nghèo và các chỉ tiêu về mức độ nghèo……………………………………………………………………………..
1.1.2. Nguyên nhân đói nghèo 1
1.2. Những vấn đề chung về giảm nghèo bền vững 1
1.2.1. Quan niệm về giảm nghèo bền vững 1
1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá mức độ bền vững trong giảm nghèo 1
1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới giảm nghèo bền vững 2
1.2.4. Sự cần thiết phải giàm nghèo bền vững trong quá trình phát triển kinh tế xã hội 2
1.3. Kinh nghiệm giảm nghèo ở một số nước và khả năng áp dụng đối với Việt Nam 2
1.3.1. Kinh nghiệm giảm nghèo ở một số nước trong khu vực và trên thế giới 2
1.3.2. Bài học và khả năng vận dụng đối với Việt Nam 3

Chương 2. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÔNG TÁC GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM 3

2.1. Tình hình thực hiện công tác giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam từ 1998-2010 3
2.1.1. Tình hình giảm nghèo giai đoạn 1998 – 2000 3
2.1.2. Tình hình giảm nghèo giai đoạn 2001 – 2005 3
2.1.3. Tình hình giảm nghèo giai đoạn 2006 – 2010 4
2.2. Những đánh giá kết quả thực hiện giảm nghèo theo hướng bền vững 4
2.2.1. Những kết quả tích cực và nguyên nhân 4
2.2.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân 5

Chương 3. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM 6

 

3.1. Quan điểm và mục tiêu giảm nghèo theo hướng bền vững đến năm 2020 .. 6
3.2. Định hướng giảm nghèo đến năm 2020 6
3.2.1. Dự báo xu hướng giảm nghèo trong thời gian tới 6
3.2.2. Những định hướng giảm nghèo đến năm 2020 6
3.3. Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác giảm nghèo và thực hiện giảm nghèo bền vững 7
3.3.1. Nhóm giải pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo nguồn lực xóa đói giảm nghèo 7
3.3.2. Nhóm giải pháp trực tiếp hỗ trợ người nghèo 7
3.3.3. Nhóm giải pháp đối với các chương trình, dự án, chính sách hỗ trợ giảm nghèo đặc thù 7
3.3.4. Giải pháp đối với khâu tổ chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá 8
KẾT LUẬN 8
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 9

 

 

 

NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG LUÂṆ

VĂN

 

 

ĐBKK: Đặc biệt khó khăn
NN và PTNT: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn LĐTB và XH: Lao động – Thương binh và Xã hội WB: Ngân hàng Thế giới
XĐGN: Xóa đói giảm nghèo

 

MỞ ĐẦU

 

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Quan tâm đến việc trợ giúp nhân dân thoát khỏi đói nghèo là một nhiệm vụ quan trọng mà Đảng và Nhà nước ta luôn đặt lên hàng đầu trong suốt gần 70 năm qua (từ tháng 9 năm 1945).
Trải qua hai cuộc chiến tranh, sau một thời gian mắc một số sai lầm chủ quan, đất nước bước vào thời kỳ đổi mới (năm 1986) với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó phải kể đến tình trạng một bộ phận nhân dân liên tục bị thiếu lương thực, bị đói trong thời gian dài. Trước thực tế đó, nhiều địa phương đã chủ động tìm cách cải thiện đời sống người dân mà đi đầu là Thành phố Hồ Chí Minh (năm 1991), sau đó được triển khai trên diện rộng, lan tỏa ra nhiều địa phương khác và trở thành phong trào xóa đói giảm nghèo trên phạm vi cả nước.
Từ thực tiễn phong trào xóa đói giảm nghèo ở các địa phương, đến năm 1998, Chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo được Chính phủ phê duyệt. Đây là lần đầu tiên xóa đói giảm nghèo trở thành một chính sách được đưa vào lập kế hoạch thường kỳ và được thực hiện như một phần quan trọng của kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội đất nước cũng như của các địa phương.
Từ đó đến nay, công cuộc xóa đói giảm nghèo của Việt Nam đã trải qua ba giai đoạn: 1998 – 2000, 2001 – 2005 và 2006 – 2010 với những thành công nhất định, tỷ lệ hộ đói nghèo của cả nước giảm xuống còn 13% năm 2000, 7% năm 2005 với chuẩn nghèo tương ứng. Từ 2006 đến nay với việc thực hiện nhiều chương trình xóa đói giảm nghèo như Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2006 – 2010, Chương trình 135, Nghị quyết 30a của Chính phủ… chúng ta đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ trong công tác xóa đói giảm nghèo, được cộng đồng quốc ghi nhận và đánh giá cao; đã nâng cao đáng kế đời sống nhân dân nói chung và người nghèo nói riêng.

Tuy nhiên, công cuộc giảm nghèo ở Việt Nam vẫn đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, trong đó đặc biệt kể đến tính không bền vững của công tác giảm nghèo. Nguy cơ tái nghèo rất cao, hơn nữa có nhiều hộ gia đình không thuộc nhóm hộ nghèo nhưng thu nhập bình quân của họ nằm sát ngay trên chuẩn nghèo, chỉ cần một rủi ro như ốm đau, dịch bệnh, thiên tai, lạm phát… Thì ngay lập tức có hàng vạn hộ “rơi” vào nhóm hộ nghèo. Điều này đặt ra vấn đề phải làm thế nào để tăng tính bền vững trong công tác giảm nghèo và đảm bảo sự bền vững của kết quả nghèo trong thời gian tới, tính theo giai đoạn 2010 – 2015 và giai đoạn 2015 – 2020 khi nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp.
Thực tế trên đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cần phải tiếp tục nghiên cứu cả về lý luận và thực tiễn nhằm hoàn thiện và tăng cường tính bền vững trong xây dựng, thực hiện các chương trình, dự án, chính sách giảm nghèo, cũng như công tác triển khai, tổ chức thực hiện. Cần có những phân tích, đánh giá để tìm nguyên nhân của những thành công, thất bại trong quá trình thực hiện công tác giảm nghèo để từ đó nâng cao tính bền vững của công cuộc xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam.
Hơn thế nữa, mặc dù ở Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về các vấn đề lien quan đến xóa đói giảm nghèo nhưng các công trình chưa hoặc không nhấn mạnh vào giảm nghèo theo hướng bền vững.
Vì vậy, “Giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam” được tác giả chọn làm đề tài nghiên cứu của luận văn cao học.

2. Tình hình nghiên cứu

Cho đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về công tác xóa đói giảm nghèo nói chung, đề ra các cơ chế, chính sách cũng như tổ chức thực hiện các chương trình giảm nghèo. Một số công trình như sau:
Những giải pháp nhằm nâng cao thu nhập của hộ nông dân nghèo vùng bằng Sông Hồng, luận án TS của nghiên cứu sinh Lê Thị Nghệ, Bộ NN và PTNT bảo vệ năm 1995 tại Đại học Kinh tế Quốc dân Hà nội.

Đóng góp: Đã đưa ra những giải pháp giảm nghèo mang tính vùng miền dầu tiên ở nước ta.
Nâng cao hiệu quả sử dụng lao động để góp phần xóa đói giảm nghèo ở nông thôn Việt Nam, luận án TS của nghiên cứu sinh Vũ Thị Biểu, Bộ LĐTB và XH, bảo vệ năm 1996 tại Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội.
Đóng góp: Đã đưa ra những đề xuất giảm nghèo thông qua việc nâng cao hiệu quả sử dụng lao động.
Tín dụng cho người nghèo các quỹ xóa đói giảm nghèo ở nướ ta hiện nay, luận án tiến sĩ của NCS Nguyễn Trung Tăng, bảo vệ tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2002.
Đóng góp: Đưa ra những đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tín dụng cho nông dân nghèo.
Shanks, Edwin, và Carrie Turk, 2002, “Policy Recommendations from the Poor”, tổng hợp các kết quả điều tra, báo cáo khoa học chuẩn bị cho Nhóm hành động chống nghèo đói, đưa ra các khuyến nghị chính sách ban đầu cho việc xây dựng Chiến lược Toàn diện về Tăng trưởng và Xoá đói giảm nghèo (CPRGS) của Việt Nam.
Một số giải pháp chủ yếu nhằm xóa đói giảm nghèo ở vùng Tây bắc giai đoạn 2006 – 2010, luận văn Thạc sĩ của học viên cao học Ngô Xuân Quyết, bảo vệ tại Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2006.
Đóng góp: Đã đưa ra những giải pháp xóa đói giảm nghèo mang tính khu vực.
Ngoài ra, còn có một số công trình nghiên cứu, bài báo, tạp chí, đề tài nghiên cứu khác bàn về nhiều khía cạnh khác nhau của XĐGN.
Cho đến nay, đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về vấn đề xóa đói, giảm nghèo, tuy nhiên các công trình đó đều nghiên cứu hoặc một phạm vi rất rộng hoặc đi vào nghiên cứu một lĩnh vực rất cụ thể của đói nghèo hay nghiên cứu đưa ra giải pháp mang tính đặc thù ở một vùng kinh tế hoặc tại một địa phương. Tuy nhiên, chưa có một công trình nào nghiên cứu một

cách tổng thể về công cuộc giảm nghèo, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp mang tính bền vững cao và định hướng chúng phục vụ những định hướng xuyên suốt, lâu dài phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế – xã hội đất nước từ nay đến năm 2020. Đặc biệt, quan niệm, nội dung của thuật ngữ “giảm nghèo bền vững” cho đến nay vẫn là một khoảng trống trong nghiên cứu khoa học, mặc dù nó đã được sử dụng khá phổ biến và rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng và tại nhiều cuộc hội thảo, hội nghị và các nghiên cứu khoa học bàn về vấn đề nghèo đói.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

* Mục đích nghiên cứu:
Làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của công cuộc giảm nghèo và giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam trong thời gian qua. Tổng kết, đánh giá, phân tích tình hình thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo, đặc biệt là giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam thời gian qua. Từ đó đề xuất một số giải pháp tác động đến công tác giảm nghèo ở Việt Nam nhằm đạt hiệu quả giảm nghèo cao và bền vững trong thời gian tới.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
– Làm rõ một số vấn đề lý luận chung về giảm nghèo và giảm nghèo bền vững.
– Làm rõ sự cần thiết và tính tất yếu phải giảm nghèo và giảm nghèo theo hướng bền vững; những nhân tố ảnh hưởng đến giảm việc thực hiện công tác giảm nghèo và mục tiêu giảm nghèo bền vững.
– Tìm hiểu kinh nghiệm giảm nghèo ở một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra bài học cho Việt Nam.
– Phân tích, đánh giá tình hình thực hiện công tác giảm nghèo và giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam trong thời gian qua. Trên cơ sở đó tổng kết những thành tựu đạt được cũng như những hạn chế tồn tại và nguyên nhân.
– Đề xuất một số giải pháp để công tác giảm nghèo đạt hiệu quả cao và đảm bảo mục tiêu giảm nghèo bền vững trong thời gian tới.

 

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

* Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề giảm nghèo và giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam.
Nghiên cứu tình hình thực hiện công tác xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam nói chung.
Nghiên cứu tính bền vững trong công tác giảm nghèo của Việt Nam.
Nghiên cứu nguyên nhân tác động đến tính bền vững trong công tác giảm nghèo ở Việt Nam và những giải pháp để có thể thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.
* Phạm vi nghiên cứu: Công tác giảm nghèo (qua việc thực hiện các chính sách, chương trình, dự án) cấp Trung ương. Trong đó tập trung vào việc giảm nghèo hướng đến đảm bảo tính bền vững, phù hợp với quá trình phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
* Thời gian nghiên cứu: Từ năm 1998 đến năm 2010 và xu hướng của công tác giảm nghèo đến năm 2015, 2020.

5. Phương pháp nghiên cứu

Sử dụng phương pháp lịch sử kết hợp chặt chẽ với phương pháp logic; phương pháp thống kê, phân tích và tổng hợp. Ngoài ra, phương pháp so sánh, hệ thống hóa cũng được sử dụng để thực hiện mục đích của luận văn.
6. Đóng góp của luận văn
– Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về giảm nghèo, giảm nghèo theo hướng bền vững.
– Phân tích, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện công tác giảm nghèo theo hướng bền vững của Việt Nam từ năm 1998 đến nay và rút ra những thành tựu đạt được, hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của nó.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn gồm 3 chương sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của giảm nghèo theo hướng bền

Chương 2: Tình hình thực hiện công tác giảm nghèo theo hướng bền

vững ở Việt Nam.
Chương 3: Quan điểm, định hướng và một số giải pháp giảm nghèo theo hướng bền vững ở Việt Nam.

 

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA GIẢM NGHÈO THEO HƯỚNG BỀN VỮNG

 

1.1. Lý luận chung về đói nghèo

1.1.1. Quan niệm về vấn đề đói nghèo, ngưỡng nghèo và các chỉ tiêu về mức độ nghèo
1.1.1.1. Quan niệm của một số tổ chức quốc tế và Việt Nam về vấn đề nghèo đói
Mặc dù trên thế giới hiện nay có rất nhiều quan niệm về nghèo đói được các thiết chế kinh tế quốc tế, tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ đưa ra. Mỗi một quan niệm đưa ra đều dựa trên những nguyên tắc và cách tiếp cận riêng về nghèo đói, song nhìn chung có thể chú ý vào một số quan niệm chủ yếu sau:
Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về phát triển xã hội tổ chức tại Copenhagen (Đan Mạch) năm 1995 đã đưa ra một định nghĩa về nghèo đói như sau: “Người nghèo là tất cả những ai mà thu nhập thấp hơn dưới 1 đô la (USD) mỗi ngày cho mỗi người, số tiền được coi như đủ mua những sản phẩm thiết yếu để tồn tại” – đây được coi là quan niệm đói nghèo tuyệt đối.

Hãy đồng hành với Luận Văn MBA88 để nhận sự phục vụ tốt nhất.

Liên hệ:

Zalo: 0923. 73. 53. 63

Mail: Thacsi888@gmail.com

Để nhận bài đầy đủ xin khách hàng ấn vào đây

Tải bài

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *